Cultuurnota-tip 5: de openingszin

Ik vroeg me dit weekeinde af of mijn tips voor de Cultuurnota van de gemeente Leiden wel zin hebben. Alle organisaties in Leiden denken al hard en goed mee. We hebben goede cultuurambtenaren en een goede cultuurwethouder die de zaken goed op een rijtje hebben.

Daarnaast: de meeste van mijn ideeën zijn al te vinden op m'n blog als je het op tags als 'cultuur'  of 'evenementen' of 'film' etc. zoekt. Over de spreiding van evenementen bijvoorbeeld. En het festivalbeleid. En hoe je cultuur financieel succesvol kunt maken. En hoe je twee sectoren die het lastig hebben elkaar kunt laten versterken door het Rijnlandblok beschikbaar te stellen voor het Cultuurwarenhuis.

Een BHAG
Terwijl ik de vorige Cultuurnota's en de inspraakreacties van anderen las, en concept-teksten over bv het Cultuurkwartier, kreeg ik gaandeweg een inzicht. Ook de komende Cultuurnota zal ongetwijfeld technisch prima in elkaar steken, waarbij een ieders inspraakreactie waarschijnlijk prima verwerkt zal zijn. Maar ik mis iets. Ik mis een doel. En niet zo maar een doel. Ik mis -wat we in het bedrijfsleven noemen - een BHAG (spreek uit: bee-hag). Een Big Hairy Audacious Goal. Een Groot Harig Onbeschaamd Doel.

Voor gek
Een beroemd onderzoek van Collins en Porras (zie boek Gebouwd voor de Toekomst) bewijst dat organisaties die een BHAG stelden, daarna gigantisch veel meer succes kregen dan vergelijkbare organisaties die dat niet deden. Disney, Coca Cola, Wal Mart, Ford, 3M etc.

Een gewoon doel is: 'Laten we ons ruimtevaartprogramma eens wat steviger maken.'

Een BHAG is: 'Vóór het einde van het decennium zetten we de eerste mens op de maan.' (John F. Kennedy)

Een goeie BHAG is een doel waarbij zeker de helft van de mensen je voor gek verklaart. Maar waar nog genoeg mensen overblijven die je boodschap in één zin begrijpen. Voor wie het doel een onweerstaanbare aantrekkingskracht heeft, waarvoor ze willen gaan lopen, rennen, die saamhorigheid creëert. Een BHAG moet je uit je comfortzone halen: je moet het gevoel hebben dat je met een heroïsche daad bezig bent.

Op avontuur
Organisaties, financiers, burgers krijg je mee als ze het gevoel hebben dat ze samen aan iets bijzonders bouwen. Niet als ze geld en tijd moeten investeren in een rijdende trein. De meeste mensen willen mee op avontuur, mee helpen de koers te bepalen. Daar willen ze deel van uitmaken. Een BHAG moet zo sterk zijn dat 'ie nog steeds doorgaat als de leider weg is. Er moet tijdsdruk zitten op het bereiken van de BHAG. En de BHAG kan niet uit de lucht komen vallen: hij moet passen bij je bestaande kracht.

Stoer en slim
Wat dat laatste betreft zitten we goed. We kiezen voor Kennis en Cultuur. We zijn nu al de negende cultuurstad van Nederland als het gaat om het culturele aanbod per inwoner (aantal filmdoeken, theatervoorstellingen monumenten, musea etc. - Atlas voor Gemeenten 2011). We zijn de enige stad in Nederland die NIET bezuinigt op cultuur. Dat vind ik razend stoer én slim. We weten inmiddels hoe ontzettend belangrijk cultuur is voor de mate waarin een stad succesvol is in de toekomst. Mensen wonen graag in een stad met een goed cultureel aanbod (podia, bioscopen, evenementen, historische binnenstad etc.) binnen handbereik. Bedrijven vestigen zich graag in een stad met goede mensen. Mensen geven geld uit aan culturele instellingen en het eten, drinken en winkelen daarvoor en daarna. En de instellingen, horeca, detailhandel huren op hun beurt weer loodgieters, timmermannen, schoonmakers, accountants etc. in. Cultuur is hét vliegwiel voor elke stad: economisch, sociaal en fysiek.

Schroom
Waarom dan toch telkens die schroom? Het is de hoogste tijd om in de komende Cultuurnota de laatste schroom van ons af te werpen. Juist nu, in een tijd waarin cultuur en daarmee de kwaliteit van (openbaar) leven onder druk staat, is het tijd om echt ambitie te tonen en een Big Hairy Audacious Goal te formuleren. Alle ingrediënten voor een succesvolle stad zijn aanwezig: de sleutel ligt bij DURF. De durf om je nek uit te steken, zoals John F. Kennedy en al die succesvolle bedrijven en organisaties ooit hadden.

Openingszin
Dus is mijn laatste tip gewijd aan de openingszin van de Cultuurnota 2012-2017. Beste ambtenaren, die openingszin luidt NIET: 'Voor u ligt de Cultuurnota 2012-2017. Deze nota is tot stand gekomen in samenwerking met vele partijen in de stad.... etc.'

De openingszin van de Cultuurnota moet wat mij betreft zijn: 'In 2017 staat Leiden in de top drie van beste cultuursteden van Nederland.' Vanaf die eerste zin vloeien de zinnen van de rest van de Cultuurnota als boter uit je pen, geloof me. Ik ben de eerste die met je meedoet om dat doel te helpen bereiken.