De Theorie van de Gebroken Ruiten

Wat doe je als je stad verloedert? Als de criminaliteit toeneemt? Zet je extra politie in? Bedenk je zwaardere straffen? Nee, dachten de bestuurders van New York onder leiding van burgemeester Rudolph Guilliani. De stad ging steeds meer down the drain en de bestuurders besloten de verbetering met ogenschijnlijk triviale maartregelen in te zetten. Ze knapten oude panden op, repareerden de kapotte ruiten, schilderden nieuwe graffiti binnen een dag over, zorgden ervoor dat de stad goed was opgeruimd.

Klopjacht
De New Yorkse metro hanteerde tegelijkertijd hetzelfde systeem. Berovingen waren aan de orde van de dag. In plaats van een klopjacht op de rovers besloot de New Yorkse metro om het aantal zwartrijders tegen te gaan door extra controle bij de ingang, en door graffiti op metrowagons direct weg te halen.

Het resultaat: de criminaliteit nam in een opzienbarend tempo af, halveerde in acht jaar tijd. Totnogtoe was er geen hard bewijs voor deze theorie, de Theorie van de Gebroken Ruiten (James Q Wilson, George Kelling 1982). Is het echt zo dat als je de omstandigheden verandert (minder zwartrijders, een schone en hele stad), hoe klein ook, je daarmee de voedingsbodem weghaalt voor grotere problemen?

Grafitti
In 2008 hebben Kees Keizer, Siegwart Lindenberg en Linda Steg aanvullende onderzoeken gedaan. Een onderzoek vond plaats in een winkelstraat. De onderzoekers plakten reclame op fietsen van mensen die de winkels in gingen. Er waren geen prullenbakken in de buurt, dus als de mensen terugkwamen en de reclame aantroffen, moesten ze die of meenemen of op straat neergooien. 33% Van de fietseigenaren gooiden het reclamepapier op de grond. Daarna voegden ze in dezelfde straat grafitti toe in de openbare ruimte. Het resultaat: 69% gooide het papier op de grond. En zo deden ze meer onderzoeken die allemaal op hetzelfde uitkwamen.

Pak kleine overtredingen aan
Wat kunnen we met deze theorie voor Leiden? De gemeente Leiden zet in op een schone, hele en veilige binnenstad. Stadslab pakte de smerigste steeg van Leiden aan, en ook verloederde leegstaande etalages en degenerende leegstaande gebouwen. Conclusie: maak het schoon, maak het heel en het wordt vanzelf al een stuk veiliger. En als je aan veiligheid werkt: het begint bij het harder aanpakken van ogenschijnlijk kleine overtredingen.