Als je niets doet, gebeurt er zeker niets

Projecten in Leiden zijn gedoemd te stranden. Ik las het laatst weer in een column en het is vaak ook zo. 'Met de plannen die voor Leiden zijn gemaakt maar nooit zijn uitgevoerd, kun je het Rapenburg dempen', is me al meermaals voorgehouden. De schrijver van de column verbond daar de conclusie aan dat je maar beter niet je energie kunt steken in ideeën verzinnen voor Leiden, want dat is trekken aan een dood paard. Die conclusie deel ik dan weer niet.

Niet luisteren
In de eerste plaats: niet álle bijzondere ideeën en projecten sneuvelen in Leiden, of worden ernstig afgezwakt. Nieuw Leyden, het biosciencepark, nieuwbouw ROC, Hooglandsekerkgracht/programma Binnenstad. Soms duurt het even , en nog even (biosciencepark: 25 jaar), maar uiteindelijk worden ze wel gerealiseerd. Toen we begonnen met het Huis van de Communicatie in Nieuwe Energie verklaarden veel mensen ons voor gek. 'Je gaat niet met je concurrenten in één gebouw zitten. En al helemaal niet in een gebouw waarin ook dak- en thuislozen worden opgevangen.' Blij dat we daar toen niet naar hebben geluisterd.

Een openbaar laboratorium
Over creatieve denktank Stadslab Leiden hoor je wel: 'Leuke ideeën, maar d'r komt weinig uit.' Dat klopt. Het is een laboratorium, waar tientallen ideeën worden bedacht en getest voordat er enkele levensvatbare ideeën uit komen. Zo'n ontwikkel- en productieproces duurt een tijdje. Het is niet anders dan het laboratorium van pak 'm beet Heineken. Hoeveel ideeën worden daar wel niet ontwikkeld en getest voordat er misschien één keer per jaar of langer een nieuw product wordt gelanceerd? Het hoort nu eenmaal bij een laboratorium.

Een belangrijk verschil is: bij Heineken kiest men ervoor om het onderzoek achter gesloten deuren te doen. We zullen nooit weten hoeveel en welke ideeën nooit als product het levenslicht zagen. Stadslab is een open laboratorium, waar iedereen succes en falen kan meemaken. Met inderdaad alle risico's voor de beeldvorming vandien bij diegenen die gaan voor het snelle resultaat.

Bezig gaan
3M zag honderden proeven voor een ijzersterke lijm mislukken totdat iemand op het idee kwam dat juist die slappe lijm goed gebruikt kon worden. De Post It's zijn een kassucces als resultaat van een grote serie mislukte proeven. Zo kan het ook. Waar het om gaat, vind ik, is dat je bezig bent en blijft. Je weet nooit helemaal waar het toe leidt. Wat ik wel weet: als je niets doet, gebeurt er zeker niets.

Harde schijf
Tot slot mijn blog http://www.creatievestadleiden.nl/. Niet elk idee is een serieus voorstel. Ik ben mijn blog begonnen om ideeën van me af te schrijven omdat ik er anders maar in mijn hoofd mee bleef lopen. Een soort externe harde schijf met ideeën en gedachten die ik misschien ooit nog kan gebruiken. Zo ben ik het met de columnist eens dat de kans miniem is dat de Breestraat ooit een soort Ramblas wordt. Niet omdat het concept niet goed zou zijn, maar omdat je dat in Leiden niet van de grond krijgt (maar gemeentebestuur: ik laat me graag van het tegendeel overtuigen!).

Als ik denk dat een idee belangrijk én goed haalbaar is én ik heb wat tijd over, dan ga ik er trouwens wel achterheen en zoek ik er bijvoorbeeld een ontwikkelaar bij, zoals bij het Cultuurwarenhuis. Ook ga ik zodra ik tijd heb nog eens de boer op met het Stadsbad. Ik wil toch nog een keer proberen een realisator en een locatie zoeken omdat ik ervan overtuigd ben dat dit écht een goed plan is voor de stad. En het Singelpark? Als we daar niet achter gaan staan, is de kans inderdaad aanwezig dat het uiteindelijk afzakt tot het aaneenrijgen van wat groenstroken. Dat moeten we dus niet laten gebeuren.

Mobiliseren
Vijf jaar geleden had ik deze column ook geschreven. Ik besloot echter niet langer mopperend of meewarig langs de zijlijn te staan om net als veel anderen toe te zien hoe het ene na het andere project op een mislukking of halffabrikaat uitdraait. Maar om mensen en organisaties te mobiliseren om te kijken wat er wél kan en hóe het wel kan. Want dat is wel een belangrijk verschil: de stad krijgt er steeds meer burgers bij die niet overal tégen zijn, maar zaken verder willen brengen. Dat is het begin van verandering denk ik. Zo'n cultuurverandering kost, net als alle andere cultuurveranderingen, tijd.

Het beste ervan maken
Mijn devies: als ik dan toch nog een jaar of veertig in deze stad zal wonen, kan ik net zo goed helpen om er maar het beste van te maken. Is het niet voor mezelf, dan toch op z'n minst voor mijn kleinkinderen. Mocht er tegen die tijd niets zijn gelukt, dan heb ik in elk geval stof voor een column.