Kathedraal De Meelfabriek

Kathedraal? Hoezo kathedraal? Ik begreep 'm niet. Hoe kun je in dat onooglijke silogebouw nou een kathedraal zien? Ik heb heel wat kathedralen van binnen bekeken in mijn leven, maar zag in de verste verte geen kathedraal in de betonmassa op palen die de Meelfabriek was. Peter Zumthor toonde zich echter stellig, zo'n drie jaar geleden: zijn Meelfabriek in Leiden deed hem denken aan een kathedraal. 'Wacht maar totdat we ermee aan de gang gaan, dan zul je het zien.'

Recent gingen alle muren op de begane grond van het silogebouw, het meest prominente gebouw van de 13, eruit. Peter wilde met het oog op zijn ontwerp een beter zicht hebben op de binnenkant van het gebouw. Toen ik er vorige week weer was, wilde weleens zien of ik er inmiddels een kathedraal in kon herkennen. En tot mijn stomme verbazing zag ik dit:


Wat een mooi gezicht, die rijen silo's op hoge pilaren in dat sacrale strijklicht. Verdomd als het niet waar is: dit is de kathedraal van de industrie. Achteraf gezien had ik het kunnen weten: zijn boek Atmospheres gaat over niets anders dan dit. Het geluid van een gebouw, het licht. Peter Zumthor heeft daar als geen ander een gevoel voor, ziet er als geen ander het belang van in. Net als in een kathedraal: het zijn niet het steen en de voorwerpen die je ziet die een gebouw indrukwekkend maken. Het gaat om wat ze veroorzaken: geluid, licht, gevoel.

Het is eigenlijk net als bij een stad: de historische gevels van de stad bepalen niet of een stad indrukwekkend is of niet. Het gaat om wat erachter en ertussen gebeurt, wat ze mogelijk maken.