De Meelfabriek: een sociologische opgave

Al een jaar of vijf vraag ik vrijwel elke architect die ik tegenkom dezelfde vraag: hoe weet je als je een gebouw ontwerpt of dat gebouw eeuwigheidswaarde gaat krijgen? Wisten de bouwers van het Pantheon dat zij werkten aan een gebouw dat de geschiedenis in zou gaan als één van de belangrijkste bouwwerken ter wereld? Hoe weet je of jouw gebouw zo monumentaal wordt dat het alle eeuwen, alle trends en smaken, alle veranderingen in de maatschappij overleeft?

Sinds vrijdagmiddag 13.30 uur heb ik eindelijk het antwoord. Het kwam niet uit de mond van een architect, ik heb het antwoord zelf ontdekt. Door te kijken naar plaatjes op het computerscherm van de eigenaar van de Meelfabriek.

Adem stokt
Hij liet de verder uitgewerkte plannen voor de Meelfabriek gezien die net voor de kerst van Peter Zumthor en zijn team uit Zwitersland kwamen. Toen de eerste impressies van de interieurs over het beeldscherm rolden stokte mijn adem. Letterlijk. Ik geloof niet dat ik ooit een gebouw heb gezien dat zó ingenieus is ontworpen als dit complexe complex.

Spectaculaire mix van functies
De grote presentatie is voor dit voorjaar gepland, en het ontwerp is nog niet klaar. Daarom mag en wil ik er nu nog niet veel over zeggen. Wat ik wel weet is dat er dit voorjaar meer mensen achter gaan komen dat je straks het Leiden van vóór de Meelfabriek hebt en het Leiden van ná de Meelfabriek. Want de Meelfabriek is niet (alleen) een bouwkundige opgave. De Meelfabriek is ook een sociologische opgave. De spectaculaire mix van functies en gebruikers die in de dertien gebouwen wordt voorzien kent in Nederland zijn gelijke niet en zal denk ik grote invloed krijgen op veel aspecten van het culturele, creatieve, ondernemende en sociale leven van de stad. Leiden zou hiermee wel eens het stralende middelpunt van bouwkundige en sociale innovatie in Nederland kunnen worden. Voor decennia.