Het DNA van de Creatieve Stad Leiden

Wat zijn de sterke kanten van Leiden als creatieve stad? Waarin onderscheidt de stad zich van andere steden? En waar liggen de kansen op groei? Een eerste poging om het DNA van de creatieve stad Leiden in kaart te brengen. Wat niet verbaast, maar toch weer opvalt als je het lijstje zo ziet, is dat bijna alles op één of andere manier gelinkt is aan de aanwezigheid van de universiteit. Vergeet ik iets? Laat het vooral weten!

Muziek
Jazz en DJ's zijn volgens mij Leidens belangrijkste exportproducten op muziekgebied. Over jazz in Leiden is net een prachtig boek verschenen. Beroemde namen bezochten de stad. En Leiden is een broedplaats voor DJ-talent. Ze kunnen hun talent ontdekken ontwikkelen tijdens de vele studentenfeesten. Armin van Buuren, Wipneus & Pim en Kraak en Smaak zijn bekende namen. Het wordt tijd voor een DJ Academy in Leiden.

Theater
Cabaret en locatietheater onderscheiden zich in Leiden. Het Leids Cabaret Festival van Harry Kies Theaterproducties in de Leidse Schouwburg zette cabaret in Nederland op de kaart. Actuele namen uit Leiden zelf: Jochem Myer en Onno Innemee. Een tweede pijler die in Leiden wel eens tot grote hoogten zou kunnen stijgen is locatietheater. De Veenfabriek van Paul Koek, Fields of Wonder van Geert van der Velden (zie foto) en Peen & Ui timmeren op dit moment aan de weg. Het wordt tijd voor een Academy of Location Theatre.

In de gaten houden: Poëzie
De beroemde muurgedichten. Dichter bij jou. Ilja Leonard Pfeijffer. Eric van Hoof. Om Leiden als poëziestad uit te roepen gaat nog wat ver. Maar het is een cultuurgebied met dragende potentie.

Biomedische wetenschappen
De afgelopen 25 jaar is Leiden uitgegroeid tot het centrum van life sciences in Nederland. Het begon met het LUMC en Gene Pharming met z'n stier Herman. Nu zijn er zo'n zestig biosciencebedrijven gevestigd op het Bio Science Park aan de noordkant van het station. Dat is de helft van alle bedrijven in deze sector. Ook het onderwijs is hier geconcentreerd, en Naturalis en Corpus zijn er gevestigd. Het is de belangrijkste economische sector van Leiden.

In de gaten houden: Talen en culturen
Op het gebied van talen en culturen behoort de Leidse universiteit tot een van de centra van het land. Op de Universiteit Leiden werken belangrijke wetenschappers aan spannende onderzoeken op dit gebied. Het publiek kan meegenieten in bijvoorbeeld het Sieboldhuis, het Museum Volkenkunde en het Rijksmuseum van Oudheden. Ten opzichte van bijvoorbeeld bio science is zijn er in Leiden minder bedrijven die voortkomen uit de Geesteswetenschappen, en daardoor minder werkgelegenheid. Dat is nog een gemis.

Sterrenkunde en ruimtevaart
De regio Leiden is goed vertegenwoordigd in de ruimte. In Noordwijk is het onderzoeks- en technologiecentrum ESTEC gevestigd van de European Space Agency, het Europese ruimtevaartcentrum. Het grootste ruimtevaartbedrijf van Nederland staat in het Leidse Bio Science Park: Dutch Space. Op de universiteit werkt een aantal beroemde sterrenkundigen en in Leiden staat de Sterrenwacht.

Onderwijs
Als je denkt aan onderwijs in Leiden, denk je altijd aan de 'Grote Drie': universiteit, hogeschool en ROC Leiden. Met daar vlak achter Webster University. Maar er gebeurt veel meer op onderwijsvlak. Het LOI maakte onderwijs op afstand in Nederland groot. Het Nederlands Taleninstituut is in Leiden gevestigd. En er zijn tal van andere particuliere onderwijsinstellingen die aan de weg timmeren met vaak vernieuwd onderwijs en trainingen voor professionals, zoals Van Harte & Lingsma, de School voor Coaching en VNO-NCW-trainingscentrum De Baak. Leiden is misschien wel boven alles een onderwijsstad.

Design
Industrieel ontwerp staat hier met stip op één naar mijn idee. Twee van de belangrijkste, grootste, meest bekroonde bureaus van Nederland zijn in Leiden gevestigd: NPK Industrial Design en Streetlife. Terwijl ook een industrieel ontwerper als Frans van Nieuwenborg een steentje bijdraagt aan het imago. Een mooie overzichtstentoonstelling van alle producten (beertender, brievenbussen, straatmeubilair) die recent in Leiden zijn ontwikkeld lijkt me geweldig. Ten opzichte van andere steden is industrieel ontwerp als dragende pijler nog te mager in Leiden.

Communicatie
Wetenschapscommunicatie, congrescommunicatie, wireless communicatie, bedrijfsjournalistiek. Bekende bureaus die hun sporen hebben verdiend in het maken van bedrijfsjournalistieke producten zijn onder andere: Maters & Hermsen, LP Communicatie, Zabriski Communicatie. Brill Publishers is een belangrijke exponent van wetenschapscommunicatie, de Leidse musea ook, en op de Universiteit zijn er twee professoren die zich bezig houden met 'Publiek begrip van de wetenschap'. Daaraan gekoppeld: veel wetenschappelijke en andere congressen in Leiden, met de stichting Leiden Congresstad als aanjager. Op het gebied van wireless communicatienetwerken loopt Leiden voorop met spannende initiatieven als Wireless Leiden, Leiden Living Lab en Free Discovery. Daarnaast zijn er vele andere communicatiebedrijven in Leiden, duizend in de stad en naaste omgeving, die samen de een na grootste economische sector in Leiden vormen. Een Stichting Leiden Communicatiestad is in oprichting.

In de gaten houden: Boekenstad
We hebben verhoudingsgewijs veel boekwinkels in Leiden. Algemene boekwinkels, antiquarische boekwinkels, gespecialiseerde boekwinkels (bv juridische boeken, spirituele boeken, kinderboeken). We hebben bijzondere bibliotheken, zoals Bibliotheca Thyssiana, BplusC en de Universiteitsbibliotheek. Van oudsher is Leiden een stad van boeken. Dat zag je onder meer op de tentoonstelling Leiden, stad van boeken, in de Lakenhal en het mooie boek die ter gelegenheid van daarvan verscheen. Er is ook een rondwandeling Langs Leidse Letters. Toch zou er meer structureel moeten gebeuren om Leiden als boekenstad op de kaart te zetten. Het ontbreekt nog aan samenwerking tussen de spelers en daardoor helaas aan structurele landelijk aansprekende evenementen. Dat lijkt me een mooie uitdaging. Te beginnen met het opwaarderen van de boekenmarkt in Leiden.

In de gaten houden: Filmstad
Leiden heeft of had na Maastricht het grootste aantal filmdoeken per hoofd van de bevolking. Ik weet niet zeker of dat na het sluiten van Luxor nog steeds zo is. Maar we hebben er nog steeds aardig wat. In het opgeknapte Trianon Theater bijvoorbeeld. In het Kijkhuis, in Lido en Studio. Maar ook enkele musea hebben filmzalen, zoals Naturalis en Museum Volkenkunde. Er zijn wat kleinere bedrijfjes in Leiden die films produceren. Ik weet niet of Theater- en Filmwetenschap aan de Universiteit Leiden nog steeds bestaat. Wel is er sinds vier jaar het Leids Film Festival, dat nu al duizenden bezoekers trekt. Als dit festival verder uitgroeit en als de megabioscoop bij het station er komt, komt Leiden wellicht definitief op de kaart te staan als filmstad.